Янтарь сырасының күбеге астында җитәрлек дәрәҗәдә бәяләнмәгән үсемлек хәзинәсе ята. Безнең эраның IX гасырында ук ул Европа сыра кайнатучылары тарафыннан табигый консервант буларак кулланылган. Хәзерге вакытта ул үзенең уникаль ачы һәм хуш исе белән сыра кайнатуда алыштыргысыз чимал булып китте. Бу үсемлек төре - хмель.
1. Хмель: Сыра кайнату өчен тылсымлы корал
Хмель (Humulus lupulus), шулай ук елан хмелье дип тә атала, Cannabaceae гаиләсенә караган күпьеллык үрмәләүче үсемлек һәм 7 метрдан артыкка кадәр үсә ала. Аның тыгыз конуссыман чәчәкләре бар, алар ботаник яктан конус дип атала һәм йомшак, ачык яшел сумала таҗ яфракларыннан тора. Өлгергәч, хмель конуслары антоцианин бизләре белән каплана, алар сумала һәм эфир майларын бүлеп чыгара, шуның белән хмель төренә хас үзенчәлекле тәм һәм хуш ис барлыкка китерә. Хмель конуслары гадәттә август ахырында яки сентябрьдә җыела.
Борынгы Мисыр чорыннан бирле хмель дару үләне буларак кулланылган. Рим чорында хмель бавыр авыруларын һәм ашкайнату системасы бозылуларын дәвалау өчен кулланылган. XIII гасырдан бирле гарәп төбәгендә хмель температура һәм талак авыруларын дәвалау өчен яхшы дару дип санала.
Сырадагы хмель куллану безнең эраның IX гасырында Европага барып тоташа. Башта, саклау вакытын озайту өчен, консервант үзлекләре аркасында аларны сырага өстәгәннәр. Урта гасырларда немец монастырьларында сыра кайнатучылар аның солодның татлылыгын тигезли алуын, сырага яңартучы ачы тәм һәм бай хуш ис бирә алуын ачыклаганнар һәм шулай итеп сыра кайнатуда төп урынын алганнар. Бүгенге көндә үстерелгән хмельнең якынча 98% ы, нигездә, сыра кайнату сәнәгатендә кулланыла, һәм Америка Кушма Штатлары дөньяда хмель җитештерүче иң зур ил.
2. Сыра кайнатуда гына түгел, хмельнең күп кенә файдалы йогынтылары бар
Үзенчәлекле ачы тәме һәм хуш исе белән хмель сыра кайнатуда алыштыргысыз чимал булып китте. Ләкин аның кыйммәте моның белән генә чикләнми.
Заманча тикшеренүләр күрсәткәнчә, хмель составында α-кислоталар (нигездә, гумулон) һәм β-кислоталар (нигездә, гумулон), флавоноллар (кверцетин һәм кемпферол), флавоноид 3-майлар (нигездә, катехиннар, эпикатехиннар һәм проантоцианидиннар), фенол кислоталары (ферул кислотасы) һәм чагыштырмача аз күләмдә изопрен флавоноидлары (фульво кислотасы) бар. Алар арасында альфа-кислоталар һәм бета-кислоталар хмельнең әче тәмен бирә торган төп чыганаклар булып тора.
Тынычландыручы һәм йокыга ярдәм итүче: Хмельдәге гумулон GABA рецепторларына бәйләнә ала, борчылуны киметә һәм йокыны яхшырта. Хмельдәге GABA нейротрансмиттер GABA активлыгын арттыра ала, шуның белән үзәк нерв системасын тоткарлый. Хайваннар моделе эксперименты күрсәткәнчә, 2 миллиграммлы хмель экстракты концентрациясе циркадиан ритмында төнге активлыкны нәтиҗәле рәвештә киметә ала. Нәтиҗә ясап әйткәндә, хмельнең тынычландыручы тәэсире мидә тиз тоткарлаучы синаптик тапшыру өчен җаваплы булган GABA рецепторларының көчәйтелгән функциясе белән бәйле. Хәзерге вакытта кешеләр еш кына тынычландыручы чәй ясау өчен хмельне валериана белән кушалар.
Антиоксидант һәм ялкынсынуга каршы йогынты: Хмель составында флавоноллар, рутин (кверцетин-3-рутин гликозиды) һәм астрагалозид (канофенол-3-глюкозид) кебек югары антиоксидант потенциалына ия биомолекулалар бар, алар реактив кислород төрләренең зыянын нәтиҗәле рәвештә булдырмаска ярдәм итә. Моннан тыш, хмель составындагы ксантол ирекле радикалларны бетерә, NF-κB юлын тоткарлый һәм хроник ялкынсынуны (мәсәлән, артрит) җиңеләйтә ала.
Антибактериаль: Борынгы Мисырдан бирле хмель азык-төлекне саклау өчен кулланылган. Хмельдәге ачы α-кислота һәм β-кислота антибактериаль активлыкка ия һәм төрле микроорганизмнарның, шул исәптән Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis, Staphylococcus epidermococcus, Streptococcus mutans һәм Грам-позитив бактерияләрнең үсешен тоткарлый ала. Бу шулай ук сыраның тарихи яктан эчәр судан куркынычсызрак булуының бер сәбәбе. Альфа-кислота аңа антибактериаль үзлекләр бирүдән тыш, сыраның күбек тотрыклылыгын сакларга да ярдәм итә.
Хатын-кызлар сәламәтлеген яклау: Хмель изопренилнарингины (фульминол һәм аның туындыларыннан алынган) менопауза вакытында 17-β-эстрадиол дәрәҗәсенең кимүен компенсацияли ала. Хмель препаратларында үсемлекләр дөньясында билгеле булган көчле фитоэстрогеннарның берсе булган 8-изопренилнарингин бар. Хмель препаратларын хатын-кызларда менопауза вакытында фитоэстрогеннарны табигый алыштыручы буларак, эсселек, йокысызлык һәм кәеф үзгәрүчәнлеген бетерү өчен кулланырга мөмкин. 63 хатын-кыз катнашкан тикшеренү күрсәткәнчә, хмель препаратларын куллану менопауза белән бәйле вазомотор симптомнарны һәм эсселекләрне җиңеләйтә ала.
Нервларны саклау: Тикшеренүләр күрсәткәнчә, хмель терпеннары кан-баш мие барьерына үтеп керә, нервларны саклый, ми өчен ялкынсынуга каршы саклау бирә һәм оксидлашу стрессын киметә ала. Башка бер тикшеренү хмель изоальфаик кислотасы дофамин нейрон тапшыруын активлаштыру юлы белән гиппокампка бәйле хәтерне һәм префронталь кортекс белән бәйле когнитив функцияләрне яхшырта ала. Хмельдәге ачы кислота норадреналин нейротрансмиссиясе аша механизм аша хәтер функциясен яхшырта ала. Хмель изоальфаик кислотасы Альцгеймер авыруын да кертеп, төрле кимерүчеләрнең нейродегенератив авырулары модельләрендә нейроялкынсынуны һәм когнитив бозылуларны киметергә мөмкин.
3. Хмель куллану
Мордор мәгълүматлары күрсәткәнчә, 2025 елда хмель базарының күләме 9,18 миллиард АКШ доллары тәшкил итәчәк һәм 2030 елга 12,69 миллиард АКШ долларына җитәчәк дип көтелә, фаразланган чорда (2025-2030) еллык үсеш темплары 6,70% тәшкил итәчәк. Сыра куллануның артуы, крафт сырасы тенденциясе һәм яңа хмель төрләренең үсеше белән бәйле рәвештә, хмель базары үсүен дәвам итәр дип көтелә.
Justgood Сәламәтлек
Сикерүвегетариан капсуласычыгарылды. Бу продукт тынычландыручы тәэсиргә ия һәм йокыга ярдәм итә.
Бастырылган вакыты: 2025 елның 24 июне